រាជធានីភ្នំពេញ ៖ ប្រជាជននៅខេត្តមណ្ឌលគិរីបានចូលរួមក្នុងទស្សនកិច្ចសិក្សារបស់ អ.វ.ត.ក (សាលាក្តីខ្មែរក្រហម) ជាលើកទី១ ចាប់តាំងពីការកកើតដំបូងនៃកម្មវិធីនេះដែលបង្កើតឡើងនៅត្រីមាសទី១ឆ្នាំ២០០៩ដោយ#ផ្នែកកិច្ច ការសាធារណៈនៃអ.វ.ត.ក.។ ប្រជាជនចំនួន៣៩០នាក់ បានចូលរួមក្នុងកម្មវិធីទស្សនកិច្ចសិក្សារបស់ អ.វ.ត.ក. នៅថ្ងៃទី២៣ ធ្នូ ឆ្នាំ២០១០នេះ ។ ដំណើរទស្សនកិច្ចនេះចាប់ផ្តើម ដោយការទស្សនាខ្សែភាពយន្តឯកសារនៅពេលយប់មុនពេលក្រុមអ្នកចូលរួមឡើងលើរថយន្តក្រុងដើម្បីចេញដំណើរមកទ ីក្រុងភ្នំពេញ។ ខ្សែភាពយន្តឯកសារបានផ្តល់ឲ្យគាត់នូវចំណេះដឹងបឋមអំពីដំណើរការកាត់ក្តីមេដឹកនាំខ្មែក្រហម។
នៅភ្នំពេញអ្នកចូលរួមបានទស្សនាសារមន្ទីរឧក្រិដ្ឋកម្មប្រល័យពូជសាសន៍ទួលស្លែងដែលត្រូវបានស្គាល់ថាជា អតីតគុកទួលស្លែង ។ នៅទីនោះអ្នកចូលរួមបានឃើញដោយផ្ទាល់ភ្នែកនូវភស្តុតាងនានាអំពីជ្រុងមួយនៃរបបខ្មែរក្រហម។ សម្រាប់អ្នកចូលរួមដែលមានវ័យក្មេងទិដ្ឋភាពនៅទីនេះមានសភាពគួរឲ្យរន្ធត់។ ប្អូនស្រីឆែម រីយ៉ា អាយុ២០ឆ្នាំ និយាយថា «ការមកមើលគុកទួលស្លែងធ្វើឲ្យខ្ញុំបានឃើញភស្តុតាងនៃរឿងរ៉ាវដែលកើតឡើងនៅក្នុងរបបខ្មែរក្រហម។ មនុស្សជំនាន់ខ្ញុំនេះមិនដែលដឹងថាខ្មែរក្រហម យ៉ាងម៉េចទេ ព្រោះខ្ញុំកើតអត់ទាន់ ។ ខ្ញុំធ្លាប់តែឮឪពុកម្តាយខ្ញុំនិយាយប្រាប់អំពីជីវិតរបស់គាត់ក្រោមរបបខ្មែរក្រហម អំពីការស្លាប់របស់ជីតាខ្ញុំនិងសាច់ញាតិដទៃទៀត ។ ខ្ញុំធ្លាប់បានអាន ទស្សនាវដ្តីអំពីរឿងរ៉ាវខ្មែរក្រហមខ្លះៗដែរ ប៉ុន្តែ ថ្ងៃនេះខ្ញុំបានឃើញដោយផ្ទាល់ភ្នែកនូវភស្តុតាងដែលបញ្ជាក់ថា រឿងរ៉ាវទាំងនោះគឺជាការពិត ហើយថា ធ្វើឲ្យខ្ញុំមានអារម្មណ៍ថាសោកស្តាយ ស្រងេះស្រងោច និងអាណិតចំពោះអ្នកដែលបានស្លាប់និងអ្នកដែលឆ្លងកាត់របបនោះ»។
សម្រាប់មនុស្សវ័យចំណាស់ដែលធ្លាប់បានឆ្លងកាត់របបខ្មែរក្រហម គុកទួលស្លែងធ្វើឲ្យគាត់នឹកឃើញឡើងវិញអំពីជីវិតរបស់គាត់នៅក្រោមរបបនោះ និងនឹកឃើញដល់សាច់សាលោហិតរបស់គាត់ដែលបានស្លាប់ ឬព្រាត់ប្រាសគ្នា ។ គាត់ចាប់ផ្តើមកិច្ចសន្ទនាខ្លីៗអំពីអ្វីដែលគាត់បានឆ្លងកាត់ ។ គាត់និយាយគ្នាអំពីការធ្វើពលកម្មធ្ងន់ធ្ងរ ការហូបចុកមិនគ្រប់គ្រាន់ និងអំពីសាច់ញាតិរបស់គាត់ដែលស្លាប់ឬបាត់ខ្លួន។ អ៊ំស្រីលន គីម អាយុ៧៧ឆ្នាំ និយាយថា គាត់គឺជាមនុស្សតែម្នាក់គត់ដែលនៅរស់ក្នុងចំណោមបងប្អូនទាំង១២នាក់របស់គាត់ ។ លន សំណាង អាយុ៣៧ឆ្នាំ និយាយអំពីការព្រាត់ ប្រាសឪពុកម្តាយ និងបងប្រុស តាំងពីគាត់អាយុ៣ខែហើយត្រូវបានអ៊ំស្រីលន គីម យកមកចិញ្ចឹម ។ មីងម្នាក់និយាយអំពីការបាត់ខ្លួនប្អូនថ្លៃរបស់គាត់ ។ អ៊ំស្រីឈិត សារ៉េត អាយុ៦០ឆ្នាំ និយាយអំពីការបាត់បង់សាច់ញាតិចំនួន២០នាក់និងប្តីរបស់គាត់នៅក្នុងរបបខ្មែរក្រហម។
ដំណើរទស្សនកិច្ចសិក្សាបញ្ចប់ដោយការធ្វើដំណើរទៅសាលសវនាការនៃអ.វ.ត.ក. ដែល នៅទីនោះអ្នកចូលរួមបានស្តាប់បទឧទ្ទេសនាមរបស់មន្ត្រីផ្នែកកិច្ចការសាធារណៈនៃ អ.វ.ត.ក. អំពីដំណើរការនៃរឿងក្តីនានាពាក់ព័ន្ធនឹងដំណើរការកាត់សេចក្តីមេដឹកនាំខ្មែក្រហម។ អ៊ំស្រីសាត និងអ៊ំស្រី សារ៉េត នៅតែមានកំហឹងចំពោះខ្មែរក្រហមនិងចង់ឲ្យតុលាការកាត់ទោសប្រហារជីវិតមេដឹកនាំខ្មែរក្រហមទាំង៥រូប ។ ក៏ប៉ុន្តែគាត់នៅតែផ្តល់ការទុកចិត្តលើតុលាការខ្មែរក្រហម និងជឿជាក់ថា តុលាការនេះនឹងរកយុត្តិធម៌ឲ្យគាត់ បើទោះជាការកាត់ទោសនេះមិនអាចធ្វើឲ្យប្តីនិងបងប្អូនរបស់គាត់រស់ឡើងវិញក៏ដោយ ។ ឆែម រីយ៉ា បញ្ចេញយោបល់ថា «ខ្ញុំយល់ថាការកាត់ទោសខ្មែរក្រហមគឺជាអំពីដ៏ត្រឹមត្រូវ។ នេះជាការដាក់ការទទួលខុសត្រូវតាមផ្លូវច្បាប់ ពុំមែនជាការសងសឹកទេ ។ វានឹងធ្វើឲ្យមនុស្សជំនាន់ក្រោយដឹងថា អ្នកដែលប្រព្រឹត្តខុសមិនអាចរួចខ្លួនបានឡើយ» ។
ខេត្តមណ្ឌលគិរីគឺជាខេត្តដាច់ស្រយាលជាងគេនៅប៉ែកឦសាននៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។ កង្វះខាតមធ្យោបាយក្នុងការទទួលព័ត៌មានសាធារណៈដូចជា វិទ្យុ ទូរទស្សន៍ កាសែត ។ល។ គឺជាមូលហេតុដែលប្រជាជនក្នុងខេត្តនេះទទួលបានការយល់ដឹងតិចតួចបំផុតអំពីដំណើរការនៃតុលាការខ្មែរក ្រហម ។ ដំណើរទស្សនកិច្ចសិក្សា របស់អ.វ.ត.ក.ជាមធ្យោបាយដ៏មានប្រសិទ្ធភាពមួយក្នុងការនាំយកប្រជាជនពីតំបន់ដាច់ស្រយាលទាំងនោះមកមើលដោយផ្ទា ល់ភ្នែក ស្តាប់ដោយផ្ទាល់ត្រចៀក និងទទួលយកបទ ពិសោធន៍ផ្ទាល់អំពីតុលាការខ្មែរក្រហម។ ប្អូនប្រុសអ៊ុន វាសនា អាយុ៣០ឆ្នាំ ដែលពកូនតូចអាយុ៣ឆ្នាំនៅក្នុងដៃបានសម្តែងក្តីរីករាយបើទោះជាប្អូនអស់កម្លាំងនិងងងុយគេងក៏ដោយ ។ ប្អូននិយាយថា «អ្វីដែលខ្ញុំបានយល់ដឹងនៅក្នុងដំណើរទស្សកិច្ចសិក្សានេះល្មមអាចទូទាត់នឹងភាពអត់ងងុយនិងអស់កម្លា ំងដែលខ្ញុំចំណាយក្នុងរយៈពេល២យប់១ថ្ងៃនេះ។ ខ្ញុំចង់មកលើកក្រោយទៀតដើម្បីមើលការកាត់ទោសដោយផ្ទាល់» ។
មួយចំនួននៃអ្នកដែលចូលរួមដំណើរទស្សនកិច្ចនៅពេលនេះមានបំណងវិលមកម្តងទៀតដើម្បីចូលរួមស្តាប់សវនាការនៅក្នុងសំ ណុំរឿង ០០២ ។ អ៊ំស្រី សារ៉េត និយាយថា អ៊ំចង់មកមើលមុខមេដឹកនាំខ្មែរក្រហមទាំងបួននាក់ដោយផ្ទាល់ភ្នែក និងចង់ឃើញតុលាការកាត់ទោសអ្នកទាំងនោះ ។«ខ្ញុំចង់មកមើលឲ្យច្បាស់តើវាយ៉ាងម៉េចទៅអ្នកដែលសម្លាប់មនុស្សសាហាវព្រៃផ្សៃម្ល៉ឹងៗ» អ៊ុំស្រីបន្ថែម ។ ប្អូនស្រី រីយ៉ា និងប្អូនប្រុស វាសនា សុទ្ធតែ សម្តែងបំណងតាមដានដំណើរការកាត់ទោសមេដឹកនាំខ្មែរក្រហម ហើយប្អូនចង់មកមើលដំណើរការកាត់ទោសដោយផ្ទាល់ផង។ ដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់ប្រជាជនខេត្តមណ្ឌលគិរីនៅពេលនេះធ្វើឲ្យគម្រោងកម្មវិធីផ្សព្វផ្សាយរបស់ផ្នែកកិច្ចការ សាធារណៈនៃអ.វ.ត.ក. មានលក្ខណៈពេញលេញនិងគ្របដណ្តប់ទូទាំង២៤ខេត្តក្រុងនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាដូចដែលបានគ្រោងទុក ៕